ที่มาและความสำคัญ
ประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติ
ผลกระทบ
การแก้ปัญหา
BCG Model
โครงการ Smart Library
ประโยชน์ของ
ทรัพยากรธรรมชาติ
ทรัพยากรธรรมชาติ
ทรัพยากรธรรมชาติเป็นสิ่งสำคัญที่อยู่คู่กับโลกของเรามาอย่างเนิ่นนาน
เป็นปัจจัยพื้นฐานสำคัญในการดำรงชีวิตและตอบสนองความต้องการของมนุษย์ในหลายด้าน
ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม อุตสาหกรรม เกษตรกรรม คมนาคม
และบริการต่าง ๆ ของทุกประเทศทั่วโลก
ผลกระทบ
จากการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ
และผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมจากการดำเนิน กิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์
ในสถานการณ์ปัจจุบัน
มนุษย์มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ อาทิเช่น ป่าไม้ น้ำ ดิน อากาศ
แร่ธาตุ พลังงาน ทรัพยากรชายฝั่งทะเล และทรัพยากรในสิ่งแวดล้อมต่าง
ๆ เพิ่มมากขึ้น
ส่งผลให้ทรัพยากรธรรมชาติ
ลดลงไปอย่างมาก
ทำให้ทรัพยากรบางอย่างไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้งาน
ยกตัวอย่างเช่น
เชื้อเพลิงฟอสซิล ได้แก่ น้ำมัน ถ่านหิน ก๊าซธรรมชาติ เป็นต้น
ซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป
และไม่สามารถสร้างขึ้นมาทดแทนใหม่ได้ในระยะเวลาอันสั้น
อีกทั้งปริมาณสำรองของเชื้อเพลิงเหล่านี้ที่มีอยู่ในโลกยังลดลงไปเป็นจำนวนมาก
คาดว่าจะไม่เพียงพอต่อความต้องการของประชากรโลกที่เพิ่มมากขึ้น
การขยายตัวทางเศรษฐกิจ
และความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีในอนาคต
ยิ่งไปกว่านั้น การดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ในหลาย ๆ
กิจกรรมยังใช้กระบวนการหรือกรรมวิธีต่าง ๆ ที่ส่งผลเสียและทำลายทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งสภาพแวดล้อม อาทิเช่น
การเผาป่า การบุกรุกทำลายป่า
การทิ้งสารเคมีหรือของเสียลงในแหล่งน้ำ
การปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จำนวนมากออกสู่ชั้นบรรยากาศ
ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมตามมา เช่น มลพิษฝุ่น PM2.5
ขยะพลาสติก ขยะทะเล แหล่งน้ำเน่าเสีย น้ำมันรั่วไหล ไฟป่า ภัยแล้ง
แผ่นดินไหว สึนามิ ภาวะโลกร้อน การสูญเสียความหลากหลาย ทางชีวภาพ
ภาวะขาด แคลนอาหาร เป็นต้น
การแก้ปัญหา
ด้านทรัพยากร สิ่งแวดล้อม และเศรษฐกิจ
จากผลกระทบดังกล่าว
แสดงให้เห็นว่าปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมของโลกทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้นเรื่อย
ๆ
ส่งผลให้ทุกประเทศตระหนักและให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากยิ่งขึ้น
เกิดการรณรงค์ กำหนดนโยบาย กฎหมายต่าง ๆ
เพื่อลดผลกระทบลดความเสียหาย
รวมถึงฟื้นฟูธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืนในระยะยาว เช่น
มาตรการประหยัดพลังงาน
การเปลี่ยนมาใช้พลังงานสีเขียวหรือพลังงานสะอาด
การจัดการขยะด้วยหลัก 8R (Rethink, Reduce, Reuse, Recycle,
Repair, Regift, Recover และ Refuse)
การปลูกป่าทดแทน การลดการใช้พลาสติก การคัดแยกขยะก่อนทิ้ง
การนำขยะจากอาหารหรืออุตสาหกรรมไปเป็นวัตถุดิบในการสร้างก๊าซชีวภาพ
น้ำมันไบโอดีเซล เป็นต้น
องค์การสหประชาชาติ (United Nations: UN)
ยังได้กำหนดแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development)
ซี่งเป็นแนวทางการพัฒนาที่ตอบสนองความต้องการของคนรุ่นปัจจุบัน
โดยไม่ลิดรอนความสามารถในการตอบสนองความต้องการของคนรุ่นหลัง
ซึ่งได้รับการรับรองจาก 193 ประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติ
เมื่อวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2558
ครอบคลุมช่วงระยะเวลาที่ต้องบรรลุภายใน 15 ปี
เป็นทิศทางการพัฒนาที่ทุกประเทศที่ต้องดำเนินการร่วมกันมาตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2559 ไปจนถึงปี พ.ศ. 2573
โดยกำหนดให้มีเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development
Goals: SDGs) ทั้งหมด 17 เป้าหมาย
เป็นแนวทางให้แต่ละประเทศดำเนินการร่วมกัน
BCG Model
ประเทศไทยได้มีการนำ SDGs
มาปรับใช้ให้เหมะสมกับบริบทของประเทศ ตัวอย่างเช่น
ในภาคอุตสาหกรรมที่กระบวนการผลิตของภาคอุตสาหกรรมแบบดั้งเดิมได้ก่อให้เกิดผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อม
รวมถึงสุขภาพของมนุษย์และระบบนิเวศเป็นจำนวนมาก
กำหนดแนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรม ในประเทศไทย
จึงมีการนำแนวคิดการพัฒนาอุตสาหกรรมยั่งยืนมาเป็นส่วนหนึ่งของการกำหนดแนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมในประเทศไทยเพื่อให้กระบวนการผลิตสินค้าต่าง
ๆ เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมผ่านโครงการอุตสาหกรรมสีเขียว
(Green Industry) เพื่อให้เกิดการปรับปรุง แก้ไข
เปลี่ยนแปลงกระบวนการผลิตให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
นอกจากนี้ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
ยังได้เสนอ
โมเดลเศรษฐกิจ BCG
ซึ่งเป็นแนวทางการพัฒนา 3 เศรษฐกิจไปพร้อมกัน ได้แก่
เศรษฐกิจชีวภาพ
(Bio Economy)
เศรษฐกิจหมุนเวียน
(Circular Economy)
เศรษฐกิจสีเขียว
(Green Economy)
โดยโมเดลนี้จะเข้ามาเปลี่ยนระบบเศรษฐกิจเดิมที่เป็นเศรษฐกิจเส้นตรงให้เป็นเศรษฐกิจหมุนเวียน
มุ่งเน้นการลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติใหม่
หมุนเวียนการใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุด และลดการปลดปล่อยของเสียหรือขยะให้น้อยที่สุด
แผนปฏิบัติการด้านการขับเคลื่อน การพัฒนาประเทศไทย
นอกจากนี้
ยังมีแผนปฏิบัติการด้านการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทยด้วยโมเดลเศรษฐกิจ
BCG พ.ศ. 2564– 2570
ที่จะช่วยส่งเสริมและสนับสนุนการเปลี่ยนข้อได้เปรียบของไทยที่มีความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรมให้เป็นความสามารถในการแข่งขันด้วยนวัตกรรม
เพื่อให้เศรษฐกิจเติบโตและแข่งขันในระดับโลกได้
และยังช่วยลดความเหลื่อมล้ำ เกิดการกระจายรายได้ลงสู่ชุมชน
มีความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืนสอดคล้องกับเป้าหมาย
SDGs ขององค์การสหประชาชาติ
เศรษฐกิจชีวภาพ (Bio Economy)
เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy)
ระบบเศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy)
โครงการพัฒนา
ห้องสมุดอัจฉริยะ (Smart library)
เพื่อการจัดการด้านความปลอดภัย
การอนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน
ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์พลังงาน ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อม และพร้อมสนับสนุนการนำโมเดลเศรษฐกิจ BCG
มาใช้ในองค์กรเพื่อขับเคลื่อนสู่การพัฒนาประเทศที่ยั่งยืน
กองหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และ เทคโนโลยี
กรมวิทยาศาสตร์บริการ
จึงได้จัดทำนิทรรศการเสมือนจริงในหัวข้อ
พลังงานสีเขียวเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจ คุณภาพชีวิต
และสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ เผยแพร่
และประชาสัมพันธ์ข้อมูลต่าง ๆ
ให้ประชาชนทั่วไปได้ตระหนักถึงปัญหาด้านสิ่งแวดล้อม
พร้อมแนวทางการใช้พลังงานสีเขียว และความรู้เกี่ยวกับโมเดลเศรษฐกิจ
BCG
เพื่อให้ผู้เข้าชมสามารถนำข้อมูลและความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้งาน และจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืนได้ต่อไป
